پشت پرده، دلایل و پیامدهای نشست ضد ایرانی ورشو

به گزارش راهبرد معاصر؛ اعلام برگزاری کنفرانسی ضد ایرانی در لهستان باعث شد کاردار لهستان در تهران به وزارت امور خارجه فراخوانده شود و مراتب اعتراض جمهوری اسلامی ایران به قبول این میزبانی و همراه شدن با آمریکا اعلام شود. در این دیدار رئیس اداره شرق اروپای وزارت امور خارجه گفت: "این یک حرکت خصمانه از سوی آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران است و انتظار می‌رود لهستان از همراهی با آمریکا در برگزاری این کنفرانس خودداری کند". کاردار لهستان اما ضد ایرانی بودن این کنفرانس را تکذیب و موضع لهستان در قبال ایران را متفاوت با آمریکا بیان کرد. در حالی که پمپئو در گفتگو با فاکس نیوز هدف برگزاری این کنفرانس را "کاهش نفوذ منطقه ای "برخی کشورها" ، ایران و روسیه را مجریان شرور خاورمیانه اعلام و بشار اسد و آینده سوریه که باید بعد از یک جنگ داخلی چگونه باشد را بخشی از مذاکرات این کنفرانس" خواند. وزیر امور خارجه ترامپ اعلام کرد در این کنفرانس نمایندگانی از 70 کشور از آسیا، آفریقا، نیمکره غربی، اروپا و خارومیانه حضور خواهند یافت. اعلام برگزاری این کنفرانس در کشوری که ایران در بیش از پنج قرن گذشته از روابط دوجانبه دیپلماتیک خوب و سازنده‌ای با آن برخوردار بوده‌ و در دوره تحریم‌های یکجانبه و ظالمانه آمریکا و اروپا علیه جمهوری اسلامی ایران، لهستان به عنوان عضوی از اتحادیه اروپا پایبند به این محدودیت‌ها بود، برای بسیاری سوال برانگیز و غیرمترقبه بود.

واکنش ها به انتخاب لهستان

انتخاب لهستان به عنوان میزان این کنفرانس واکنش های زیادی را در بین مقامات کشور ایجاد کرد. عباسعلی کدخدایی در توییتر نوشت: "تصمیم لهستان برای ایجاد پایگاه نظامی ناتو موسوم به دژ ترامپ، انعقاد قرارداد ۷/ ۴ میلیارد دلاری جهت خرید سامانه دفاعی پاتریوت، جایگزینی واردات گاز طبیعی مایع از آمریکا به جای خرید گاز از روسیه در سال ۲۰۲۲، از جمله دلایل انتخاب لهستان به‌عنوان میزبان است". محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه ایران نیز به این تصمیم لهستان واکنش نشان داد و در صفحه توییترش نوشت: "جهت یادآوری به میزبان/ شرکت‌کنندگان همایش ضدایرانی: کسانی که در آخرین نمایش ضدایرانی آمریکا شرکت کردند یا مرده‌اند یا سیاه‌رو شده‌ یا به حاشیه رانده شده‌اند و ایران قوی‌تر از همیشه است. دولت لهستان نمی‌تواند این ننگ را پاک کند: درحالی‌که ایران لهستانی‌ها را در جنگ جهانی دوم نجات داد این کشور اکنون میزبان یک سیرک درمانده ضدایرانی شده است". سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امورخارجه ایران در واکنش به برنامه دولت لهستان برای میزبانی نشست ضدایرانی در ورشو، با انتشار عکسی از قبرستان لهستانی‌ها در تهران در صفحه توییترش نوشت: "۱۸۹۲ لهستانی از ۱۹۴۲ تاکنون در قبرستان لهستانی‌ها در قلب تهران آرمیده‌اند. بیش از یک¬صد هزار لهستانی پس از آزادی از اردوگاه‌های کار اجباری استالین از راه ایران بازگشتند. قبرستان‌ها در ایران بعد از ۳۰ سال قابل جایگزینی هستند، اما مردم تهران ۷۷ سال است که احترام میهمانان خودرا نگاه داشته‌اند".

علی شمخانی دبیر شورای‌عالی امنیت ملی نیز به این موضوع واکنش نشان داد و گفت: "تبدیل "تحریم با حداکثر فشار" به "سمینار و کنگره" به معنای باختن قافیه است. رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، برگزاری اجلاس ضد‌ایرانی در لهستان را جنگی روانی دانست که می‌تواند به عرصه شکست آمریکایی‌ها تبدیل شود. برگزاری اجلاس ضد‌ایرانی در لهستان اقدام انفعالی آمریکاست". فلاحت‌پیشه با تاکید بر اینکه اجلاس لهستان می‌تواند به صحنه شکست آمریکایی‌ها تبدیل شود، اظهار کرد: "قطعا برگزاری این اجلاس از سوی سیاستمداران اروپایی و محافل سیاسی و رسانه‌ای آمریکا مورد انتقاد قرار خواهد گرفت، چون آمریکا با چنین اقداماتی تنها بی‌ثباتی در منطقه را دامن می‌زند". وی گفت: "آمریکا از ضعف‌های چنین کشورهایی در عرصه بین‌المللی برای برگزاری چنین همایش‌هایی استفاده می‌کند. آمریکایی‌ها تلاش می‌کنند با نشست ضدایرانی لهستان استیلای خود را بر اروپا نشان دهند که این اقدام شکستی برای اروپایی‌ها خواهد بود". وی افزود: "امروز آمریکایی‌ها از روی ناتوانی در یک کشور اروپایی همایشی با عنوان خاورمیانه و با تمرکز بر ایران راه انداخته‌اند تا شاید بتوانند ملت ایران را در برابر خواسته‌های خود تسلیم کنند اما باید بدانند که تنها راه نجات آنها بازگشت از مسیر اشتباهی است که تاکنون رفته‌اند".

دلایل انتخاب لهستان به عنوان میزبان

چرایی انتخاب لهستان به عنوان میزبان این کنفراس و نه در کشورهایی مانند انگلیس، فرانسه و آلمان که متحدان دیرین آمریکا به شمار می روند ما را به چند عامل رهنمون می سازد. دلیل اول به رویکردهای سیاست خارجی ورشو و روی کار آمدن حزب قانون و عدالت با آندره دودا رئیس جمهور ملی گرای لهستان از سال 2015 است، که همواره در صدد قوی تر کردن روابط خود به عنوان متحد آمریکا بوده است. نزدیک شدن به آمریکا سرلوحه سیاست خارجی آندره دودا شده و تا جایی پیش رفته که گویی سیاست ورشو همانند عربستان در دستان ترامپ قرار گرفته است و این آمریکا است تعیین کننده اصلی اهداف استراتژیک لهستان است.

از دلایل این هم سویی می توان به این اشاره کرد که لهستان ابتدا به توافق هسته ای پایبند بود و سپس از آمریکا به دلیل خروج از برجام تحسین کرد و سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا هم به این دلیل از ورشو حمایت کرد. لهستان همچنین به جای خرید گاز از روسیه به واردات گاز مایع از آمریکا روی آورد، پیشنهاد استقرار دائم نیروهای ناتو در لهستان و پرداخت دو میلیارد دلار به آمریکا برای مقاومت در برابر نیروهای روسیه را به ترامپ داد و همچین پیشنهاد داد در صورت توافق آمریکا برای ساخت این پایگاه، لهستان نام آن را "قلعه ترامپ" خواهد گذاشت. این در حالی است که ترامپ که ناتو را پیمانی منسوخ نامیده بود. لهستان همچنین به خرید سامانه دفاع موشکی پاتریوت از آمریکا روی آورد.

نوک پیکان دومین دلیل این انتخاب استراتژیک ترین متحد آمریکا یعنی رژیم صهیونیستی است به این دلیل که بسیاری از صهیونیست های ساکن سرزمین های اشغالی لهستانی بوده و در رفت و آمدند و واقعیت آنست که رژیم صهیونیستی پایگاه خاصی در لهستان دارد.

سومین دلیل این اقدام، آرام کردن رژیم صهیونیستی و نتانیاهو از خروج نیروهای آمریکا از سوریه و اینکه آمریکا به مقابله نفوذ منطقه ای ایران ادامه می دهد و خروج از سوریه به معنای خروج از گود رقابت با ایران نیست.

نکته ای در زمان برگزاری کنفرانس

اما نکته ی مغفول مانده شوی جدید ترامپ در لهستان زمان برگزاری این کنفرانس است. رئیس جمهور تاجر مسلک آمریکا پیش از این دوره دوم اعمال تحریم های اقتصادی علیه ایران را 13 آبان اعلام کرده بود و اکنون زمان برگزاری این کنفرانس را 24 و 25 بهمن ماه که تمام ملت ایران مسرور از برگزاری جشن چهلمین سالگرد انقلاب هستند انتخاب کرده و با شرکت بیش از 70 کشور اروپایی (کشورهایی که ایران با آنها بر سر میز مذاکره نشست) و کشورهای عربی و همسایه منطقه سعی در جذب متحدین دیگری در هم داستان شدن با خود در دشمنی دیرینه اش با ایران دارد.

واکاوی پشت پرده انتخاب لهستان و نتایج کنفرانس ورشو

لهستان برای به روز کردن توان نظامی اش برای مقابله به روسیه نیازمند آمریکا است و با قبول میزبانی این نشست تمام تمرکز خود را روی واشنگتن گذاشته تا یک بار هم که شده تلاش خود برای حضور دائم نیروهای ناتو را بیازماید. ترامپ نیز در صدد برای مقابله با آن¬چه "نفوذ منطقه ای ایران در خاورمیانه" می¬نامد، علاوه بر کشورهای عرب منطقه و اروپا سیاست نگاه به شرق اروپا را در پیش بگیرد.

وزارت خارجه لهستان در بیانیه‌ای در پاسخ به اعتراض ایران به برگزاری این کنفرانس تاکید کرد که "علیرغم حمایت از تلاش اتحادیه اروپا برای حفظ برجام، باور دارد که این توافق، ایران را از فعالیت‌های -به ادعای آن¬ها- بی‌ثبات‌کننده منطقه‌ای باز نداشته است". این وزارت¬خانه اشاره کرده که نمایندگان بیش از 70 کشور جهان برای شرکت در این نشست دعوت شده‌اند از جمله نمایندگانی از تمام اعضای اتحادیه اروپا.

اذعان لهستان به شرکت همه کشورهای اروپایی در این کنفرانس ضد ایرانی و هم داستان شدن لهستان به عنوان عضوی پایبند به برجام با آمریکا از یک سو نشان از عزم جدی ترامپ برای همراه کردن اروپا با تحریم‌ها و تهدیدات به صورت آشکار، سکانس بعدی دومینوی کمپین فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی ایران بعد از خروج از برجام و اعمال تحریم های غیر قانونی است، و از سوی دیگر شرکت نمایندگانی از کلیه کشورهای عضو اتحادیه اروپا نشان از عدم صداقت اتحادیه اروپا برای حفظ برجام و ماندن در بلوک کشورهای دوست و متحد آمریکا دارد.

برگزاری این نشست نشان از این دارد که هژمون اول جهان در جنگ جهانی دوم که به تنهایی توان اعمال سلطه بر هر کشوری را داشت اکنون به این امر اذعان دارد که به تنهایی نمی تواند حریف نفوذ منطقه ای ایران در منطقه¬ی خاورمیانه شود و دست به دامن دیگر کشورها شده تا از این کنفرانس برای تمرکز بیشتر بر روی تحریم¬های اقتصادی ایران و فشار حداکثری گام بردارد. ایالات متحده با انتخاب لهستان نشان داد که باید بیشتر به متحدان خود برای ایجاد ثبات در خاورمیانه متکی باشد. پمپئو در سخنرانی خود در دانشگاه آمریکایی قاهره در بیان اولویت¬های ایالات متحده در خاورمیانه تائید کرد که سیاست های آن¬ها در خاورمیانه ادامه دارد. سخنانی که گویی خطاب به نگرانی متحدین خود بعد از اعلام خروج آمریکا از سوریه بود.

نگاهی به کشورهای شرکت کننده در این کنفرانس ضد ایرانی نشانگر تمرکز ترامپ بر ایجاد یک ائتلاف عربی در منطقه با بازیگردانی خود، تلاش برای هر چه بیشتر هم سو کردن کشورهای اروپایی با اهداف آمریکا، نزدیک کردن اعراب و رژیم صهیونیستی و نهایتا تشکیل ائتلافی یکپارچه با عضویت آمریکا، کشورهای اروپا و کشورهای عربی است. سخنان پمیئو در اعلام "ایران و کشورهای اسلامی رادیکال" به عنوان دشمن و "اسرائیل و کشورهای عربی سنی به عنوان متحد" تائید کننده این اهداف آمریکا است.

دومینوی سناریوهای آمریکا علیه ایران تمامی ندارد

آمریکا در سال 2003 ادعای برخوردار بودن ایران از انرزی هسته ای را مطرح کرد و دست به تحریم های همه جانبه علیه ایران زد تا اینکه کشورهای اروپایی با ایران بر سر میز مذاکره نشستند و نتیجه آن برجام و تعلیق تحریم ها شد اما ماجرا به همین جا ختم نشد، چرا که زیاده خواهی های آمریکا تمامی ندارد و آمریکا برای رسیدن دوباره به مذاکره بر سر مسئله موشکی ایران از این توافق خارج شد و اکنون با پمپئو اظهار کرده است که امیدواریم آن‌ها (ایران و روسیه) را همراه با حکومت (سوریه) و تمامی افراد ذی‌نفع در آنجا(سوریه) بر سر میز مذاکره بیاوریم تا درباره شکل ساختاری که سوریه پس از یک جنگ چندساله باید داشته باشد، گفت‌وگو کنند. اظهاراتی که بیشتر نشانه ضعف دارند تا قدرت!

بهره سخن:

نشست ورشو حامل یک پیام مهم است؛ این که کشورهایی که دارای نگاه همسو با واشنگتن در خصوص معاهده هسته ای هستند می توانند در مورد حل دیگر مسائل منطقه غرب آسیا شریک آمریکا باشند و این¬که ترامپ به دنبال واگذار کردن مسئولیت حفظ ثبات در غرب آسیا به متحدان خود است. در حالی که متحدان آمریکا هنوز تجربه هم داستانی با آن کشور در جنگ سوریه را نباید از یاد برده باشند که در ابتدا یکی پس از دیگری با توهم سرنگونی دولت سوریه سفارتخانه های خود را از این کشور خارج کردند و اکنون همگی در صف بازگشت به سوریه و تلاش برای بازسازی آن هستند. سندرم جنگی که ایالات متحده در چندین سال گذشته در کشورهای خاورمیانه راه اندازی کرده تا کشورها را درگیر جنگ کرده و از رشد و پیشرفت باز داشته و هزینه این امور را هم بر این کشورها تحمیل کند، برای همگان نمایان شده و کشورهای عربی منطقه که اکنون خود را متحد ترامپ می نامند به خوبی از این امر آگاهند و هیچ گاه هزینه حماقت های آمریکا در منطقه را نخواهند پرداخت. حماقت ورشو هم بی شک در آینده ای نه چندان دور بر آندره دودا نمایان خواهد شد چرا که رئیس جمهورِ تاجر مسلک آمریکا بی شک حاضر به متحمل شدن هزینه گزاف حضور دائم نیروهای ناتو در ورشو نخواهد شد. بی شک دومینوی سناریوهای آمریکا علیه ایران تمامی ندارد و نشست فوریه ورشو هم بی هیچ نتیجه خاصی پایان خواهد پذیرفت و ایران هیچ گاه خود را ملزم نخواهد دانست که برای حضورش در منطقه خاورمیانه از  بیگانگان اجازه بگیرد.

منابع:

1-         نشریه نشنال

2-         نشریه هیل 

3-         میدل ایست آی

4-         رجا نیوز- بررسی ماجرای کنفرانس ضد ایرانی آمریکا به میزبانی لهستان؛ حماقت ورشو

5-         تابناک- چرا لهستان برای میزبانی از اجلاس ضد ایرانی آمریکا و متحدان انتخاب شد!؟

6-         ایسنا- چرایی انتخاب لهستان برای برگزاری کنفرانس ضد ایرانی توسط آمریکا!

7-         آفتاب نیوز- چرا لهستان برای برگزاری نشست ضدایرانی انتخاب شد؟ چرا بریتانیا، فرانسه و آلمان انتخاب نشدند؟

8-         خانه ملت- لهستان در میزبانی کنفرانس ضدایرانی انتحار سیاسی کرده است